หน้าที่หลัก 5 ประการของตับ
- เป็นโรงงานแปรรูป – คาร์โบไฮเดรต, ไขมัน, โปรตีน, วิตามิน เมื่อถูกดูดซึมจากลำไส้ผ่านหลอดเลือดดำแล้วเข้าสู่ตับ ตับจะแปรรูปให้เหมาะสมส่งเป็นสารอาหารไปพร้อมกับเลือดให้กับร่างกาย
- เป็นคลังเสบียง – ตับเก็บพลังงานในรูปของไกลโคเจนเตรียมพร้อมให้ร่างกายใช้อยู่เสมอเมื่อร่างกายต้องการ(แต่มีจำนวนจำกัด)
- เป็นผู้สร้างโปรตีนอัลบูมิน – 60% ของโปรตีนในกระแสเลือดคือ โปรตีนอัลบูมิน(Albumin) มีหน้าที่ดึงน้ำกลับเข้าสู่กระแสโลหิต ขนส่งฮอร์โมน วิตามิน เกลือแร่ต่างๆ ช่วยสร้างและซ่อมแซมส่วนต่างๆของร่างกาย ผู้ที่มี “อัลบูมิน” น้อยลงอาจเป็นสัญญานเตือนว่าเป็นโรคตับแข็ง หรือ ไตอ่อนแอลงมากจนโปรตีนรั่วออกมา
- เป็นผู้ผลิตน้ำดี – เอาไว้สำหรับย่อยสลายไขมันให้โมเลกุลเล็กลง แล้วดูดซึมผ่านเข้าทางหลอดเลือดและท่อน้ำเหลือง
- เป็นผู้ขับของเสียและสารพิษ – เช่น สารเคมีในอาหาร การทานยา อาหารเสริม หรือ สมุนไพรที่มากเกินพอดี
สัญญาณที่ไม่ดีเมื่อตับมีปัญหา
ตา เป็นประตูของตับ – เช่น วุ้นในตาเสื่อม มองไม่เห็นเวลากลางคืน
มดลูก รังไข่ เกิดปัญหา – เช่นการขับประจำเดือน การปวดท้องประจำเดือน เจ็บตามแนวขาหนีบ
มีอาการคันตามร่างกาย – เพราะตับขับสารพิษได้น้อยลง จึงต้องขับทางผิวหนังมากขึ้น ทำให้ผิวพรรณไม่ผ่องใส
อ่อนเพลียอย่างมาก – เพราะสร้างสารอาหารได้น้อยลง
นอนหลับได้ยาก – เพราะเมื่อตับร้อน ร่างกายภายในจะร้อนขึ้น จนทำให้ควบคุมอารมณ์ได้ลำบาก
เส้นเอ็นแข็งตึง – ปวดตึงตามข้อต่อร่างกาย เช่น นิ้วมือ นิ้วเท้า หัวเข่า ฝ่าเท้า
โรคเกี่ยวเนื่องกับปัญหาที่ตับ
ท้องอืด ท้องเฟ้อ เรื้อรัง
ต้นเหตุเพราะย่อยสลายไขมันไม่ได้ และ อวัยวะภายในมีกำลังน้อยลง
นิ่วในถุงน้ำดี
มีอาการ
- คลื่นไส้อาเจียนบ่อยๆ
- ท้องอืด ท้องเฟ้อ เรื้อรัง
- หลังทานอาหารไขมันสูงจะมีอาการเสียดท้องด้านขวา
- ปวดชายโครงขวาเป็นเวลานานๆ
เกิดจาก
- มีไขมัน(คอเลสเตอรอล)มากเกินไป ตกตะกอนเป็นก้อนในถุงน้ำดี
- มีสารบิลิรูบินมากเกินไป (ถุงน้ำดีเกิดปัญหา)
ไขมันพอกตับ ตับแข็ง
มีอาการ
- อ้วนง่าย
- เหนื่อยง่าย
- โดยส่วนใหญ่มักไม่มีอาการ
เกิดจาก
- ทานแอลกอฮอล์ติดต่อกันนาน
- โรคอ้วน โรคเบาหวาน ผู้ที่มีไขมันในเลือดสูง
- การใช้ยามากเกินไป เช่น สเตียรอยด์
- มีการอักเสบภายในตับ และสร้างพังผืดภายในมากขึ้นจนตับแข็ง
การปรับพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยงของโรคตับ
- ลดการทานแอลกอฮอล์ ลง
- ลดการทานอาหารที่มีไขมันสูง
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้มากจนเกินไป
- ลดการใช้อารมณ์ที่มากเกินพอดี โดย เฉพาะอารมณ์โกรธ
- นอนหลับพักผ่อนให้เป็นเวลา
- ช่วงค่ำไม่ควรทำงานหนักจนเกินไป
- ลดการทานอาหารที่มีสารเคมีสูง
สมุนไพรที่ช่วยทำให้ตับทำงานได้ดีขึ้น
Vinegar Cider (น้ำส้มสายชูหมักจากธรรมชาติ) – เช่น Coconut Cider, Apple Cider ช่วยกระตุ้นย่อยสลายอาหารให้กลายเป็นสารอาหาร ลดภาระการทำงานของตับลง
สมุนไพรรสเปรี้ยว ช่วยย่อยสลายไขมัน – มะขามป้อม, สมอ, มะขาม, มะดัน, มะกรูด, ใบชะมวง
สารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยซ่อมแซมตับ – ขมิ้นชัน, กระเทียม, ลูกหม่อน, หมากเม่า, เก๋ากี้, ชาเขียว, มันเทศ, ผักใบเขียว, ตรีผลา
สมุนไพรรสขมบำรุงตับ – มะระขี้นก, สะเดา, ขี้เหล็ก
มะเร็งตับ
ส่วนใหญ่แทบจะไม่มีอาการที่เห็นชัด แต่มีสัญญาณเบื้องต้นคือ
- อ่อนเพลีย จุกแน่น ความอยากอาหารลดลง
- น้ำหนักลดอย่างรวดเร็ว
- ปวดร้าวที่ชายโครง ปวดบริเวณไหล่ขวา
- ตาเหลืองท้องโต บวมที่ขาทั้งสองข้าง
- มีอาการคัน ตาเหลือง ตัวเหลือง
- เป็นไวรัสตับบี หรือ ซี จะมีโอกาสเป็นมากขึ้น
มะเร็งตับมีสามลักษณะคือ
มะเร็งที่ตับ, มะเร็งที่ท่อน้ำดี, มะเร็งจากที่อื่นลุกลามมาที่ตับ
การป้องกันโรคมะเร็งตับ
- หลีกเลี่ยงสารเคมีที่มากจนเกินไป
- ควบคุมน้ำหนักอย่างสม่ำเสมอ
- ทานอาหารที่ต้านทานการอักเสบอย่างสม่ำเสมอ เช่น กระเจี๊ยบเขียว, มะเขือเทศ, ขมิ้น, ขิง, กระเทียม, ผักติ้ว, ผักเม็ก, สตอ, ใบยอ, ยอดมะม่วงหิมพานต์,ยอดกระโดน, ผลไม้ตระกูลเบอรี่, ฝรั่ง, มะขามป้อม
- ออกกำลังกาย ปรับฮอร์โมนร่างกายให้ผ่อนคลายอยู่เสมอ
- แบ่งเวลาทำงาน และ เวลาผ่อนคลายตัวเอง